Məhsul dizaynı, müştəri təcrübələrinin, müştəri ehtiyac, davranış və münasibətlərinin aşkara çıxarılması, məhsulların və konsepsiyaların test olunması üçün keyfiyyət araşdırma metodları geniş şəkildə istifadə olunur. Fokus-qrup özünü təsdiq etmiş keyfiyyət araşdırma metodu olaraq 2-ci dünya müharibəsindən bəri tətbiq olunmaqdadır.
Araşdırma haqqında
Fokus-qrup müəyyən olunmuş mövzuda qrup müzakirəsi vasitəsilə məlumatların toplanması üçün araşdırma texnikasıdır. Əslində, Fokus-qrup kiçik sayda diqqətlə seçilmiş insanların ortaq təcrübələrinə əsaslanaraq hər hansı mövzunun müzakirəsini ehtiva edir.
Fokus-qrupların əsas dörd xüsusiyyəti vardır:
- İnsanları aktiv şəkildə müzakirəyə cəlb edir
- Qrupda iştirak edən insanların ortaq təcrübələri vardır
- Dərin keyfiyyət məlumatları ilə təmin edir
- Müzakirə bizim nə baş verdiyini anlamamıza fokus olur
Ənənəvi olaraq Fokus-qruplar üz-üzə mühitdə, bütün iştirakçıların müəyyən vaxt ərzində bir yerə gətirilməsi ilə baş tutur. Lakin texnoloji inkişaf onlayn Fokus-qrupların aparılmasına imkan yaratmışdır ki, artıq coğrafi yaxınlıq Fokus-qrup üçün tələb olmaqdan çıxmışdır.
Fokus qruplar tipik olaraq 5-10 nəfərdən təşkil olunur. Fokus qrup bütün insanlara rahatlıqla fikirini bölüşməyə imkan yaradacaq qədər kiçik, qrup qraşılıqlı əlaqəsini və təcrübə fərqliliklərini təmin edəcək qədər böyük olmalıdır. Böyük qruplar müzakirələrə mane olar, çox kiçik qruplar isə fikir qıtlığına səbəb ola bilər. Mövzudan asılı olaraq 6-8 nəfər normal fokus qrup ölçüsü hesab edilə bilər.
Araşdırmanın məzmunu və əsas faydaları
Fokus-qruplar davranışları, münasibətləri, prosesləri müəyyən etmək və aşkar etmək üçün istifadə olunur. Araşdırma dizaynında Fokus-qruplar üç formada istifadə olunur:
- Tək metod kimi: Fokus-qrup araşdırmanın tək məlumat toplama üsulu və datanın başlıca mənbəyi olaraq çıxış edir
- Sorğuya tamamlayıcı kimi: Fokus-qrup alternativ data mənbəyi olaraq çıxış edir. Kəmiyyət araşdırmasından əvvəl aparılır və sistemli müsahibələrdə əhatə olunacaq məsələlərin aşkara çıxarılmasına xidmət edir.
- Çox metodlu araşdırma dizaynının tərkib hissəsi kimi: Məlumat toplanmasının bir neçə metodundan istifadə olunur və heç biri digərinin istifadəsini təyin etmir.
Fokus-qruplar yeni məhsulların araşdırılması, yeni konseptlərin test olunması və ya “Əgər belə olasa..nə baş verərdi?” situasiyalarının araşdırlması üçün olduqca faydalıdır.
Fokus-qrupun tipik tətbiqləri
- Kompleks bir prosesə əsaslarından baxaraq aydınlıq gətirmək. Məsələn, mürəkkəb alış qərarlarına.
- Müştəri ehtiyaclarını müəyyən etmək
- Məhsulların necə istifadə olunduğunu aydınlaşdırmaq
- Yeni məhsulları test etmək
- Konseptlərin yoxlanılması
- Müştərilərin, heyət və təchizatçıların məmnunluq məsələlərini müəyyənləşdirmək
- Brend qavrayışının və brendlə bağlı xidmət elemetlərinin aşkar olunması